اهمیت احترام به والدین

امام زین العابدین(ع) می‏فرماید: «حق مادرت آن است که بدانى او به گونه‏اى تو را حمل کرد که هیچ کس فردى را چنین حمل نکرده و چنان ثمره‏اى از قلبش را به تو داده است که هیچ کس به کسى نمی‏دهد. او با وجود گرسنگى تو را سیر نمود و با وجود تشنگى تو را سیراب کرد و تو را پوشاند، در حالى که خود برهنه بود...: تو نمی‏توانى سپاس را به جاى آرى، مگر به یارى و توفیق الهى».(1)
اما دلیل شرع، آیات و روایات فراوانى است که بر ضرورت نیکى به پدر و مادر تأکید دارد. اهمیت احترام به پدر و مادر و نیکی کردن به آنها در سطحی است که قرآن کریم در 9 مورد از آن سخن آورده است. در سه جا، احسان به پدر و مادر را در کنار توحید و یکتاپرستی ذکر می کند(2) مثلا در آیه 36 سوره نساء می فرماید: «واعبدوالله ولا تشرکوا به شیئا و بالوالدین احسانا؛ و خدا را بپرستید، و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر نیکی کنید»
علامه طباطبایى در تفسیر آیه می گوید: «معلوم می‏شود مسئله احسان به پدر و مادر بعد از مسئله توحید، واجب‏ترین واجبات است، هم چنان که مسئله عقوق (نفرین) بعد از شرک ورزیدن به خدا از بزرگ‏ترین گناهان کبیره است، به همین جهت این مسئله را بعد از توحید و قبل از سایر احکام اسم برده، نه تنها در این آیات چنین کرده، بلکه در موارد متعددى از کلام خود همین ترتیب را به کار بسته است». (3)
هم چنین خداوند در سه آیه دیگر، احسان به پدر و مادر را به عنوان وصیت الهی مطرح می کند(4) مانند آیه 8 سوره عنکبوت که می فرماید: «و وصینا الانسان بوالدیه حسنا؛ ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند».
نیز در سه مورد ، تکریم و نیکی به پدر و مادر را از زبان پیامبران الهی(ع) نقل می کند . (5) که از آن جمله آیه 41 سوره ابراهیم است : «ربنا اغفرلی ولوالدی و للمؤمنان یوم یقوم الحساب؛پروردگارا! من و پدر و مادرم و همه مؤمنان را در آن روزی که حساب برپا می شود بیامرز»
وظایف و مسؤولیت‌های فرزندان: (6)
1- اطاعت و فرمانبرداری از پدر و مادر.
2-نیکی و احسان و خدمت به پدر و مادر.
3-سخن رنجش آور به پدر و مادر نگفتن .
4- بر سر والدین داد و فریاد نکردن (بلکه با آنها با سخن نیکو صحبت نمودن).
5- بال تواضع و فروتنی را برای والدین ، فرو آوردن .
6- حتی المقدور نیازهای والدین را برآوردن .
7- احترام والدین را نگه داشتن که در زیر به مواردی از آن اشاره می شود:
الف) جلو والدین ، پاهایش را دراز نکند.
ب) در مناسبت‌های مختلف مثل روز مادر یا روز پدر، هدیه به آنها بدهد.
ج) از شوخی‌های نابجا و زدن حرف‌های زشت پیش آنها پرهیز کند.
د) در حق آنها و برای سلامتی آنها دعا کند.
ه) در کارهای خانه به آنها کمک کند.
رسول خدا(ص) درباره حق پدر بر فرزند فرمود: 1- پدر را با اسم صدا نزند. 2- پیش رویش راه نرود. 3- قبل از او ننشیند. 4- به پدر ناسزا نگوید. (7)
حضرت زهرا (ع) در مورد فلسفه‏ احسان به والدین می‏فرماید: «خدا نیکى به پدر و مادر را لازم کرد براى این که شما را از غضب خود مصون بدارد». (8)